Ağaç kabukları, özel haline işlemlerden
geçirilerek gübre dönüştürülür. Küçük parçalara ayrılan kabukların üzerine
amonyak, üre, nitrik asit gibi maddeler katılarak çürümesi çabuklaştırılır.
Böylece ağaç kabukları gübre özelliği kazanır.
Kasnak Meşesi Odunu
Kasnak meşesinden elde edilir. Kolay işlenmesi nedeniyle
ekonomik değeri çok yüksektir. Gövdesi içindeki yıl halkaları birbirine çok
yakın olduğundan kaplamacılıkta ve parke yapımında kullanılır. Alkollü
içkilerin 25 – 30 m
boya ve 160 cm
çapa ulaşabilen, ülkemize özgü, bir ağaç olan saklandığı fıçılar ve yapılarda
kullanılan tahtalar da ondan elde edilir
Ligsin
Odunun en önemli moleküler bileşenidir. Doğal yapıştırıcı da
denir. Suyu sevmediğinden, odunun su almasını engeller, sert olmasını sağlar.
Pek çok alanda kullanılır. Örneğin, asfaltın çatlamamasını sağlar. Odun boyası
ve sabun üretiminde ve yangın köpüğü üretiminde sabitleyici olarak kullanılır.
Seramik üretiminde kilin tutuculuğunu azaltan katkı maddesidir. Böcek öldürücü
ilaçların üretiminde de kullanılır.
Keçiboynuzu
Keçiboynuzu ağacının olgun meyveleridir. 10 – 20 cm uzunluğundaki, yassı,
esmer renkli bu meyvelerden pekmez yapılır. Ayrıca, mayalama yoluyla
bileşiminde bulunan şekerlerden protein elde edilir. Bazı ilaçların yapımında
ve pastacılıkta da kullanılır. Tohumlarından düğme ve oje yapılır.
Meyan Kökü
Tatlı meyan bitkisinin köküdür. Eczacılıkta kullanılmasının
yanı sıra yoğun tatlı lezzeti nedeniyle şekerleme ve bazı gıda ürünlerini
tatlandırıcı olarak kullanılır. Kaynatılıp suyunun uçurulmasından sonra elde
edilen ürüne de “meyan balı” denir. Bu ürün, özellikle güneydoğu illerimizde
yapılan meyan
Titrek Kavak Odunu
Odunu yumuşak olur ve kolayca soyulur. Eğilme
direnci yüksektir. Kimyasal maddeleri emme özelliği vardır. Yandığında is
çıkarmaz. Bu gibi özellikleri nedeniyle soyma makinelerinde düzgünce soyulur.
En çok kibrit çöpü yapımında kullanılır. Kâğıt üretimine de elverişli bir
türdür. Ambalaj sanayinde ve kürdan yapımında da kullanılır.
Mahlep
Mahlep ağacı ya da halk arasındaki deyişle idris ağacının
olgunlaşmamış meyvelerinden elde edilir. Meyvenin sert çekirdeği kırılır ve
içinden çıkarılan tohumların öğütülmesiyle elde edilir. Gıda, kozmetik ve ilaç
sanayinde kullanılır. Ülkemizde bazı pastane ürünlerine tat vermek üzere
kullanılır.
Terebentin
Cam ağacının kabuklarında açılan yaralardan
sızan reçineden elde edilir. Damıtılmasıyla “terebentin esansı” oluşur. Bu
esansa “neft yağı” da denir. Renksiz ya da açık sarı bu sıvı, çok keskin kokar.
Kolayca alev alır. Yağlıboya, vernik, mum, cila gibi maddeleri inceltmek ve
daha yumuşak hale getirmek için kullanılır. Yapay reçine, böcek ilacı, yapay
çam yağı gibi ürünlerin üretiminde, tıp / veteriner hekimliğinde kullanılır
Ararot
Tropikal bitki ormanlarında bulunan ararot bitkisinin
kökünden elde edilen bir tür nişastadır. Tadı, mısır nişastasına benzer.
Sosları koyulaştırmada, pastacılıkta ve çocuk mamalarının üretiminde
kullanılır. Meyveli jölenin parlak ve yumuşak olmasını ya da dondurmada buz
parçacıklarının oluşmamasını sağlar.
Odun Kömürü
Mangal kömürü olarak da bilinir. Üretiminde
meşe, kayın, gürgen, dişbudak, karaağaç, huş gibi iyi derecede kömürleşen sert
ağaçların odunları tercih edilir. Odunlar, oksijensiz ortamda, özel
yapılmış ocaklarda, yüksek sıcaklıkta kömürleştirilir. Yaklaşık olarak 100 kg odundan 20 kg kömür elde edilir. Bu
kömür, kükürt içermediğinden havayı diğer kömürlere göre daha az kirletir
Sakız
Sakız ağacının dal ve gövdesinden elde edilen
bir tür reçinedir. Haziran ortasında ağacın gövdesinde, dallarında ufak yaralar
açılır. Bir iki saat sonra yaralardan bir sıvı sızar. Bu sıvı, taş ya da
yapraklar üzerine toplanır. 2 – 3 hafta içinde katılaşan bu ürün sakızdır.
Soluk sarı, kırılabilir parçalar halindedir. Özel bir kokusu ve tadı vardır,
ilaç, boya, kozmetik, gıda ve içki üretiminde kullanılır.
Mantar Meşesi Mantarı
Mantar meşesi ağacının
gövdesindeki kabuk üzerinde bulunan kalın mantar tabakasından elde edilir.
Mayıs-haziran aylarında çizilen ağaç kabukları, ağaca zarar vermeden plakalar
halinde ayrılır. Birkaç yıl bekletildikten sonra üzerindeki asalakların yok
edilmesi için kaynatılır ve sıcak bir ortamda bekletilir. Sonra da şişe mantarı
yapmak üzere işlenir.
Horoz Mantarı
Yumurta mantarı da denir. Genellikle çam, köknar, huş, kayın,
meşe ağaçlarının altında yetişir. Yol kenarlarında da görülebilir. Doğadan
toplanarak, kurutulmuş, tuzlanmış, dondurulmuş ambalajlarda satışa sunulur.
Sarı renkli bu mantar taze olarak da yenir. Çok güzel bir tada ve kokuya
sahiptir. Kayısı tadındadır.
Tomruk
Kabuğu soyulduktan sonra orta kısmının çapı en az 21 cm, boyu 1,5 metreden uzun
olan yuvarlak oduna denir. Ağaç devrildikten sonra, gövde boyunca bütün dallar
temizlenir, kabukları soyulur ve istenilen boylara bölünür. Bu işleme de
“tomruklama” denir. Tomruklardan elde edilen kereste, makinelerde işlenerek pek
çok sektörde kullanılır.
Yabani Kekik Yağı
Yabani kekik bitkisinin dal ve yapraklarının su buharıyla
damıtılması sonucu elde edilir. Bu yağ, özellikle mikrop öldürücü ilaçların
üretiminde kullanılır. Ayrıca, bronşlardaki koyu kıvamlı salgıyı sıvılaştırdığı
için öksürük şuruplarının bileşimine de katılır.
Reçine
Ağaçların kabuğunda açılan yaralardan sızar.
Bileşimindeki uçucu maddeler buharlaştırılır ve geriye başlangıçta yumuşak olan
ve giderek katılaşan bir kütle kalır. En çok vernik, baskı mürekkebi gibi
maddelerin yapımında, ilaç ve parfüm sanayiinde kullanılır. Fosilleşmiş
reçineye de kehribar denir, içerisinde fosilleşmiş böcekler ve bitkiler
barındırır. En sert reçinedir.
Akasya Ağacı Zamkı
Afrika, Asya ve Avustralya’da yetişen akasya cinsi ağaçlardan
sızan bazı özel maddeler zamk üretiminde kullanılır. Bu zamka “Arap zamkı”
denir. Sulu boyaların üretiminde bu zamktan yararlanılır. Ayrıca seramik
üretiminde kullanılır. Suda çözülebilen zamkların en yaygın kullanılanıdır.
Katı, toz ve sıvı olarak üç çeşidi vardır.
Şerbetçiotu Çiçekleri
Omerotu, mamaotu adlarıyla da anılır. Dişi çiçekleri bira
yapımında kullanılır. Biranın acımsı tadını ve kokusunu bu otun çiçeklerinde
bulunan uçucu yağlar, reçinemsi acı maddeler ve tanen verir. Çay gibi demlenip
tüketilebilir. Bu çayın iştah açıcı etkisi vardır.
Kitre Zamkı
Geven bitkisinin gövdesinde açılan yaralardan sızan (şekilde
kırmızı okla gösterilen) bir tür reçinedir. 0,5 – 3 mm kalınlığında, 1 – 2 cm çapında yuvarlak plakalar
ya da değişik biçimlerde parçalar halindedir. Beyaz ya da açık sarı olur.
Kokusuzdur. Eczacılıkta tablet, pastil gibi ilaçların hazırlanmasında, kâğıt,
dokuma ve boya sanayinde kullanılır. Ayrıca “ebru” yapımında da yararlanılır
Kestane
Kestane ağacının meyveleridir. Sert kabuklarının altında
olağanüstü lezzette etli bir kısım bulunur. Şekeri, reçeli, püresi yapıldığı
gibi haşlaması ya da ateş üstünde kebabı da yapılır. Çok besleyicidir. 100
gramı 194 kilokalori enerji verir.
Ada Çayı
Adaçayı bitkisinin yapraklarından çay yapılır.
Yapraklar, bitkinin çiçek açma mevsiminden önce toplanır, gölgeli ve havalı bir
ortamda kurutulur. Bu yapraklardan elde edilen çay nezle, grip gibi
hastalıkların yol açtığı rahatsızlıkları azaltmak amacıyla içilir.
Defne Yaprağı
Defne ağacının yapraklarının doğal olarak kurutulmasıyla elde
edilir. Kurutma işlemi, özel bir kurutma fırınında, 60 – 65 °C’de, 1,5 gün
bekletilerek de yapılır. Dünya ticaretinin % 97′sini ülkemizin
karşılaması nedeniyle, önemli bir orman ürünümüzdür. Sağlık ürünlerinde ve
besinlerde koku verici olarak kullanılır.
Sığla Yağı
Belirli bir çapa ulaşmış sığla ağacının
gövdesine yara açılarak elde edilir. Tazeyken kahve-sarı renktedir. Kendine
özgü bir kokusu vardır. Tıp, eczacılık ve kimya sanayinde değerlendirilir.
Örneğin, ilaç, parfüm ve sabun yapımında kullanılır. Uyuz ve mantar gibi cilt
hastalıklarının tedavisinde yararlanılır.
Cehri
Cehri ağacına halk arasında “altın ağacı” da
denir. Küre biçiminde, bezelye büyüklüğündeki meyveleri olan bu ağacın
olgunlaşmamış meyvelerinin kabuğundan “cehri” adı verilen boya elde edilir. Bu
boya, sarı, turuncu ve yeşil renkler verir. Halı, kilim ve kumaşlarda
kullanılan bu bitkisel boya dünyada yalnızca ülkemizde üretilir.
Balmumu
Baladlarının yuvalarını yaparken kullandıkları
malzemedir. 2 – 3 haftalık genç işçi arıların mum salgı bezlerince salgılanır.
Salgılandığı anda beyaz renkte olur, sonra koyulaşır. Bal peteği yapımında ve
kozmetik sanayinde kullanılır. Ayrıca eczacılıkta, parlatıcı, boya ve cila
yapımında, kalıpçılık, dişçilik gibi alanlarda kullanılır.
Çam Fıstığı
Fıstık çamının kozalaklarının içindeki
tohumlardır. Halk arasında ona “çamfıstığı” denir. Bu tohumlar, kabuğundan
sıyrılıp zarları alındıktan sonra işlenir. Çok yağlıdır. Ekonomik olarak önemli
bir üründür. Tıp ve parfüm sanayinde ve yemeklerde, özellikle de zeytinyağlı
dolmada kullanılır.
Deri Sumağı
Somak, sumak, tekri gibi adlarla da anılır.
Çalı tipinde bir ağaççığın yapraklarından elde edilir. Yapraklar, temmuz-eylül
arasında toplanır. Demetler halinde, kalın tabakalar oluşturularak toprak
üzerinde, güneşte kurumaya bırakılır. Sonra dövülerek ufalanır; elenip sap ve
parçalarından ayrılır. Bu ürün, deri ve boya sanayinde kullanılır. Bitkinin toz
haline getirilmiş meyveleri de baharat olarak kullanılır.
ZERRİNCE__
Bizi Takip Edin
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder